Bez obzira na pojavu mnogih vidova psihoterapijskih tehnika poslednjih godina, psihoanalitička psihoterapija i dalje predstavlja najšire primenjivan psihološki metod lečenja u psihijatriji. Istovremeno psihoanalitička psihoterapija pokauzuje veliku efikasnost i u tretiranju životnih kriza i problema, kroz koje se uobičajeno prolozi i kojii, po nekad, mogu stvarati izvesne nelagodnosti, nesnalaženja i teškoće.
Psihoanalitička psihoterapija proistekla je iz psihoanalize sa kojom ima istovetne bazične principe, ali od koje se razlikuje, prevashodno u primeni psihoterapijskih tehnika.
Zasniva se na uspostavljanju specifičnog odnosa između pacijenta i terapeuta u posebnim okolnostima, koje nazivamo „terapijskom situacijom“. Terapijska situacija bazirana je, prevshodno, na uzajmnom poverenju pacijenta i terapeuta i definisana određenim vremnom održavanja i trajanja seanse, kao i određenim mestom održavanja.
Ciljevi psihoanalitičke psihoterapije definišu se u dva smera, koja su podjednako važna:
- prvi je smanjenje ili otklanjanje simptoma pacijenta,
- drugi je istraživanje i eliminisanje uzroka koji ih stvara.
Psihoanalitička psihoterapija se zasniva na tumačenju saopštenja o smetnjama, koje pacijent iznosi, kao i na tumačenju odnosa koji se stvara između pacijenta i terapeuta.
Psihoanalitička psihoterapija se ne zasniva na striktnom usmeravanju pacijenta, direktnom sugerisanju i izricanju svog mišljenja, davanju saveta ili aktivnom mešnju u život pacijenta.
U samom začetku psihoanalize i iz nje proistekle psihoanalitičke psihoterapije, područuje tretirano ovim psihoterapijskim tehnikama, činilo se dosta suženo. Razvojem psihoterapijskih tehnika, proširivalo se područje njihovih primena, kako u smislu lečenja ispoljenih simptoma, tako i u smislu bavljenja ozbiljnijim poremećajima i različitim uzrasnim dobim.